Japońska podróż nocą.

Zaskakujący ten Murakami. Mieni się wszelkimi kolorami, czasem wpadając w wytarte tematy, czasem delikatnie sięgając tam, gdzie nikt już nic widzieć nie chce. Jednak mimo wszystko, schematycznie i często monotonnie pisze kolejne powieści, wprowadzając mnie w świat ciszy, spokoju i pewności. Nie szukam tam nic nowego, Murakami lubi przechadzać się po zagadnieniach metafizycznych, czasem wtrącić coś banalnego, by w niektórych momentach autentycznie zachwycić. Jednak tym razem zaskoczył całościowo, w którą stronę postarał się iść, nie wiem...

Zaczęło się, tak jak u Murakamiego się zaczyna, introwertykiem, muzyką, dziwną akcją, która praktycznie nie ma znaczenia. Zaczęło się spokojem, który mnie całkowicie satysfakcjonuje. Potem były opisy śpiącej dziewczyny (jeden z pobocznych wątków) z których uciechę miał by każdy porządny bloger - cudownie nadają się do krytykowania, wyciągania złośliwości. Pomysł dobry, wykonanie nieudane. Murakami postawił na jeszcze większe oszczędności stylistyczne niż zwykle, jeszcze większe cięcia, praktycznie brak jakichkolwiek epitetów. I sprawdzało się to w pozostałej części książki, jednak biednej śpiącej dziewczynie na dobre to nie wyszło, bo z poetyckiej tajemniczości został nieudany opis rodem z dobrych wypracowań podstawówkowych (jakim cudem taka dysproporcja?). Tylko chyba nie mam serca, by to wytykać. Szczególnie, że jak twierdzą niektórzy, autor wprowadził tym zabiegiem (?) cudowny nastrój (?).

Ale to było tylko nieszczęsne kilkanaście stron, które znaczenia większego nie miały, trzeba było zamknąć oczy, przekręcić kilka kartek i po sprawie. Murakami jak się patrzy. Jednak nie dlatego słowa nie chcą się układać u mnie ładnie, nie dlatego z tego robi się coraz dłuższy tekst nieadekwatny do tej książeczki - Murakami po raz pierwszy zakończył swoją książkę rażącą puentą, pozwolił ją wpakować idealnie w ramy i przykleić naklejkę "O odnajdywaniu samego siebie". W dodatku postanowił nie wychodzić poza ramy schematu - odcinamy się od problemów, ruszamy w drogę, spotykamy tysiące ludzi i hop! wracamy do rzeczywistości, cudownie dorośli, problemów nie ma.

Oczywiście, jak na przyszłego-niedoszłego noblistę przystało, to wszystko ładnie jest zapakowane (poza śpiącą dziewczyną i jej super telewizorem), sprowadzone wręcz do formy greckiej tragedii, opisy nie dłuższe niż przyzwoite didaskalia, dialogi, dialogi, dialogi, przepisowy jeden dzień, a raczej jedna noc... Ładnie, lecz nic nowego. Był nastrój, było kilka zaskoczeń, było dużo muzyki, były filmy, które chce się później obejrzeć, jednak w nawale książek tego typu, gdzie ma się już wręcz dość bohatera, który poszukuje siebie poprzez wyjście z domu, udanie się do Ameryki Południowej i z powrotem, taka książka...

...może nie rozczarowywuje, bo cały czas ma w sobie jakiś pierwiastek charakterystyczny dla Murakamiego, ma kilka zdań, kilka kotów i brak słońca, co może nas przekonać i wywołać uczucie zadowolenia.

...taka książka po prostu dziwi. Co to jest? W jakim celu?
Stopniowo zaczynam się zaliczać do ludzi, którzy Murakamiego bardzo lubią. Trafiały się książki świetne, trafiały się książki gorsze, trafiały się książki idealnie wpasowane w dany moment życia, jednak wracam cały czas, odkrywam kolejne i sprawia mi to wiele radości. Pamiętam jednak głosy, jakoby Murakami miał pisać pod publikę, szczególnie chcąc się wpasować w gusta czytelników amerykańskich. Może nawet cały czas to robi, a ja nieświadoma zachwycam się, czasem całością, czasem pojedynczymi wątkami. Jednak jeśli to robił, robił to na tyle subtelnie, że nie zauważałam tego. A aktualna lawina poradników "jak być szczęśliwym" i książek opisujących tak cudowne nawrócenia życiowe wyostrza nasz wzrok, organizm podświadomie broni się przed taką literaturą, nie spodziewając się niczego poza wytartym schematem. I szokiem jest aż tak straszne uciekanie się do tego typu rozwiązań u jednego z ulubionych pisarzy.

Cały czas nie mogę uwierzyć, że to się dzieje że o to chodziło. Nie, że Murakami napisał coś złego, to zdarza się czasem. Tylko, że napisał to, zdecydował się na taką formułę, że wbił się w ten schemat, że tak zakończył książkę, że wszystko sprowadził do biednej Mari, która, gdy zrozumieliśmy o co chodzi, straciła cały swój urok.

Czar Murakamiego polega na tym, że nie rozumiemy, a czujemy. Tutaj to wszystko znika... Chyba, bo z drugiej strony jestem po prostu zdziwiona i pozbawiona w miarę obiektywnego spojrzenia i jakiegokolwiek czucia. Dobrze się czyta, chce się wrócić, nawet można zaliczyć do ulubionych, ale...

Źródło pierwszej i drugiej grafiki

"Po zmierzchu"H.Murakami, Muza, 2007